Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürü Eyyüp Karahan, İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve İstanbul Geri Dönüşümcüler Derneği (İGEDDER) iş birliğinde düzenlenen "Avrupa Yeşil Mutabakatı: Geri Dönüşüm Sektöründe Fırsatlar ve Riskler" seminerine katıldı.
İstanbul Ticaret Odası Meclis Salonu’nda gerçekleşen toplantı, sektör temsilcilerini bir araya getirdi. Avrupa Yeşil Mutabakatı hedeflerine ulaşılması noktasında geri dönüşüm uygulamalarının konuşulduğu seminer kapsamında Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürü Eyyüp Karahan bir konuşma gerçekleştirdi.
Sıfır Atık’ın önemine dikkat çekti
Yeşil Mutabakat kapsamında ekonominin her alanına dair yeni düzenlemeler kurgulandığını ifade eden Karahan, Türkiye’de atık yönetimi ve geri kazanım konusunda atılan adımlar hakkında bilgiler verdi.
Sıfır Atık Projesinin hataya geçmesi, Türkiye Çevre Ajansının kurulmasının önemine dikkat çeken Karahan, “Sıfır Atık, insanlığın ve dünyanın geleceğine olumlu yönde etki edecek son derece stratejik bir role sahiptir. Bu kapsamda yürütülen çalışmalarla 193 bin bina/yerleşkede sıfır atık yönetim sisteminin kurulumu tamamlanmıştır. 81 il için “Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planı” hazırlanmıştır. Sıfır atığı bir yaşam tarzına dönüştürmek için 22 milyon kişiye eğitim verilmiştir. 2017 yılında yüzde 13 olan geri kazanım oranı 2023 yılında yüzde 34,92’ye çıkarılmıştır. Geri kazanım oranının 2035 yılında yüzde 60’a çıkarılması hedeflenmektedir. Sıfır Atık Projesi’nin başlangıcından bu yana toplamda 59,9 milyon ton geri kazanılabilir atık geri dönüştürülerek 185 milyar TL ülkemiz ekonomisine kazandırılmıştır. Toplanan atıklardan 2,6 milyar kWh enerji tasarrufu, 819 milyon m3 su tasarrufu, 104 milyon m3 atık depolama alanından, 127 milyon varil petrolden tasarruf sağlanmıştır. Ayrıca 498 milyon ağacın kesilmesinin ve 5,9 milyon ton sera gazı salınımın önüne geçilmiştir. 2023 yılının Eylül ayında da Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN tarafından imzalanan “Küresel Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı”, Sıfır Atık Projesi’nin dünyada yaygınlaştırılmasının ilk adımı olmuştur. Ülkemiz tarafından BM Genel Kuruluna sunulan “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına Ulaşmak İçin Sıfır Atık Uygulamalarının Teşvik Edilmesi” kararı 105 ülkenin eş-sunuculuğunda oy birliğiyle kabul edilmiş ve 30 Mart gününün Uluslararası Sıfır Atık Günü olarak kutlanması kararlaştırılmıştır.” dedi.
“Atık yönetiminde bütün süreçler Bakanlığımızın kontrolünde”
Türkiye’deki atık ithalatları hakkında da açıklamalarda bulunan Karahan, şöyle konuştu: “Atık İthalatçı Kayıt Belgesi Bakanlığımızca düzenlenmektedir. Ayrıca Gümrüğe gelen atıkları İl Müdürlüğümüzce yerinde incelenerek uygunluk yazısı düzenlenmektedir. Yurtiçi geri dönüşüm faaliyetlerinin olumsuz yönde etkilenmemesi amacıyla 2020 yılı itibariyle atık ithalatında kota uygulamasına geçildi. Kapasitenin yüzde 50’si kadar atık ithalatı yapmalarına izin verilmektedir. Bakanlığımızca tüm sürecin elektronik ortamda yürütüldüğü çevre izin ve lisans uygulamaları kapsamında, 4242 geri kazanım, 2307 adet ise toplama ayırma tesisine çevre izin ve lisans belgesi düzenlenmiştir. Atık Yönetim Uygulaması (ATYÖN) üzerinden, Kütle denge bildirimleri ile Atık İşleme Tesislerinin işleme faaliyetlerine yönelik veriler, MoTAT sistemi ile Tehlikeli Atıkların Taşınması ve işlenmesi, Atık Beyanı Sistemi ile atık üretici beyanları takip edilmektedir. Böylelikle atığa ilişkin elde edilen bu veri, ülke genelinde asli hedefimiz olan çevrenin korunması noktasında gerek atıkların kayıt altına alınması, izleme ve denetleme faaliyetlerinde, gerekse mevzuat hazırlama ve atığın yönetimine ilişkin stratejilerin oluşturulmasında faydalanılmaktadır. Ülkemizde hurda ithalatının yüzde 90’ını hurda demir ithalatı olmak üzere 2023 yılı verilerine göre yaklaşık 19 milyon ton hurda metal ithal edilmiştir. Bakanlığımız ve İl Müdürlüklerimiz tarafından hurda metal ve diğer türdeki atıkların hem ithalatı aşamasında hem de ithalat gerçekleştirildikten sonra atıkların varış yeri olan tesislerde ani, şikâyet veya planlı denetimler gerçekleştirmektedir. 2023 yılı içerisinde toplam 53.782 çevre denetimi gerçekleştirilmiş olup 6.655 idari yaptırımda 1.156.462.676 TL ceza uygulanmış 386 faaliyet durdurma gerçekleştirilmiştir.”
İş birliği vurgusu
Karahan, konuşmasının sonunda geri dönüşüm sektörünün, mahalle aralarında merdiven altı tesislerden çıkarak ortak kümelenmenin olduğu ihtisas OSB şekline dönmesinin gerekli olduğunu belirterek Bakanlık olarak tüm paydaşlarla etkin, yapıcı ve dinamik bir iş birliğine hazır olduklarını sözlerine ekledi.