Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 Bölüm 1 ve Bölüm 2’sinde yer alan tehlikeli maddeleri bulunduran kuruluşlar; • Yönetmeliğin Ek-1 Notlar kısmının 4. maddesinde tanımlanan toplama kuralını uygular, • Toplama kuralı sonucunda kuruluşun kapsamını belirler, • Alt ya da üst seviyeli kuruluş olması durumunda BEKRA Bildirim Sistemine beyanda bulunur. Not: İşletmecinin yükümlülüğünde olan doğru beyan ve toplama kuralının işletilmesine ilişkin gerekli belgeler ve hesaplamalar, talep edilmesi halinde Bakanlığa veya yetkili denetim birimine ibraz edilmek zorundadır.

Bildirim için bir güncelleme periyodu bulunmamaktadır. Beyan edilmiş olan tehlikeli maddelerin miktarında, fiziki halinde ve/veya uygulanan proseslerde kuruluşun seviyesini etkileyecek bir değişiklik olması ya da maddelerin niteliğinde (türü vs.) bir değişiklik olması, BEKRA üzerinde beyan edilen kuruluş bilgilerinde bir değişiklik olması, kuruluşun faaliyetine son verilmesi, devredilmesi ya da Yönetmelik kapsamı dışına çıkması durumlarında 30 gün içerisinde bildirim güncellenmelidir.

Hayır. Bildirim yapılırken herhangi bir zamanda bulundurulan ya da bulundurulması muhtemel en yüksek tehlikeli madde miktarı esas alınacaktır.

Yönetmelik ile geçici ara depolama tanımı yapılmış olup, Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerin kuruluş sınırları dışında karayolu, demiryolu, kıta içi suyolu, deniz veya hava yoluyla taşınmasına ve bu transfer zinciri üzerindeki geçici ara depolama faaliyetleri ile liman, iskele ve demiryolu yükleme boşaltma istasyonlarında yapılan tehlikeli maddenin bir taşıma aracından başka bir taşıma aracına aktarılması sırasındaki yükleme, boşaltma ve nakliye işlemlerine Yönetmelik hükümleri uygulanmamaktadır. Yönetmelikte geçici ara depolama tanımı ile nihai varış noktası belli olan, transfer zincirindeki tehlikeli maddenin, dış ortamla temas etmeyecek şekilde orijinal ambalajı bozulmadan, depolama şartlarına uygun koşullarda geçici olarak depolanması belirtilmiştir. Bir örnekle açıklayacak olursak; Yönetmelik kapsamında yer alan sıvı bir maddeyi depolama alanında bulunan bir tanka boşaltma işlemi yapıyorsanız bu maddenin bildirimini yapmak zorundasınız. Ancak transfer zinciri üzerindeki limanda bekletilen, ambalajı, kutusu açılmamış/bozulmamış tehlikeli maddelerin bildiriminin yapılması zorunluluğu yoktur. Diğer bir örnek; depolama faaliyeti yapan B kuruluşu (depo), A kuruluşuna (üretici) ait olan depoladığı tehlikeli maddeleri C kuruluşuna (son kullanıcı) iletmek üzere deposunda bekletmektedir. B Kuruluşunun geçici ara depolama tanımına uyması için; 1- A’daki maddenin transfer edileceği nihai varış noktası olan C kuruluşunun ilk andan itibaren belli olması gerekmektedir. 2- Bu faaliyetle ilgili olarak C kuruluşuna satışı yapılan tehlikeli maddeye ilişkin A ve C kuruluşları arasındaki satışa ilişkin fatura veya 3- A ve B kuruluşları arasında C’ye iletmek üzere B’nin geçici depo olarak kullanıldığına dair bir sözleşme vb. belgelerle ispatlanması, 4- Temin edilen maddenin transfer edilmek üzere depoda geçici olarak tutuluyor olması, 5- B deposuna girmeden önce, A’dan gönderilen maddenin gideceği yerin (C Kuruluşu) ve miktarının bilinmesi gerekmektedir. https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/4-sss-20220209213521.docx

Askeri kuruluş, tesis ve depolar Yönetmelik hükümleri kapsamı dışında olup, bildirimde bulunmayacaktır. Bu kuruluşlar; a) Askerî işyerleri: Millî Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, İçişleri Bakanlığı tarafından doğrudan doğruya işletilen askerî işyerlerini, b) Diğer askerî işyerleri: İkili veya çok taraflı uluslararası anlaşmalar ile Türkiye’de kurulan askerî işyerlerini, c) Yurt güvenliği için gerekli maddeler (harp araç ve gereçleri ile silah, mühimmat ve bunlara ait yedek parçalar ve patlayıcı maddeler) üretilen iş yerlerini ifade eder.

Hidroklorik Asit diğer adı ile Hidrojen klorür’ün sıvılaştırılmış gaz formu Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 Bölüm-2 “Adlandırılmış Tehlikeli Maddeler” Listesinde yer almaktadır (Satır 16). Sisteme bildirimi yapılacaktır. Hidrojen klorürün sıvı çözeltileri ise çözeltinin sınıflandırma bilgilerine bağlı olarak Yönetmeliğin Ek-1 Bölüm-1 “Adlandırılmamış Tehlikeli Maddeler” Bölümünden ilgili zararlılık sınıfına göre sisteme eklenecektir.

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 Bölüm-2 Adlandırılmış Madde Listesinde %90'lık konsantrasyona eşit ve üzerindeki formaldehit yer almaktadır. Dolayısıyla, kuruluşunuzda belirtmiş olduğunuz formaldehit %90'lık konsantrasyon halinde bulunmuyor ise kendine özgü sınıflandırma bilgilerini kullanarak BEKRA Bildirim Sistemine beyanınızı tamamlayacaksınız.

Bir kuruluşta ilgili niteleyici miktarın %2’sine eşit ya da daha az miktarda bulunan tehlikeli maddeler, kuruluştaki konumları kuruluşun başka bir yerindeki büyük bir kazayı tetiklemeyecek şekilde ise mevcut toplam miktarı hesaplarken ihmal edilebilir. İhmal edilen tehlikeli maddeler BEKRA Bildirimi sisteminde yer alan açıklama kısmında listelenir.

Evet, mevcut durumda kuruluşta bulunmasa dahi, herhangi bir proseste kontrol kaybı sonucu açığa çıkması muhtemel Yönetmelik kapsamındaki tehlikeli maddelerin bildirimi yapılacaktır. Örneğin kuruluşta bulunan NaCN, proses kontrol kaybına bağlı olarak HCN’e dönüşebilir. Bu durumda ortaya çıkabilecek HCN’in de BEKRA Bildirimine dahil edilmesi ve büyük kaza senaryosu olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.

Yönetmelik Ek-1 Bölüm 1’de yer alan P5a, P5b ve P5c tanımları, proses koşulları da göz önüne alınarak değerlendirilmelidir. “İlgili Yönetmelikte yer alan P5b Alevlenir Sıvılar; "Yüksek basınç veya yüksek sıcaklık gibi, büyük kaza tehlikesi oluşturabilecek özel proses koşullarındaki alevlenir sıvılar Kategori 2 veya 3" şeklinde tanımlanmıştır. Buradaki özel proses koşulları, büyük kaza tehlikesi oluşturabilecek yüksek basınç veya yüksek sıcaklık gibi koşullardır. Yüksek basınç ve sıcaklıktan anlaşılması gereken ise kaza tehlikesini artıracağı değerlendirilen ortam basıncı ve sıcaklığından daha büyük değerlerdir. Sonuç olarak kuruluşta bulundurulan (proseste kullanılan veya depolanan) herhangi bir alevlenir sıvının, kullanım veya depolama koşullarına bağlı olarak (sıcaklık veya basınç gibi) bir kısmı P5a, bir kısmı P5b, bir kısmı ise P5c olarak beyan edilebilecektir. Örneğin, alevlenir sıvılar Kategori 2 olarak sınıflandırılan asetonun yarısının büyük kaza tehlikesi oluşturabilecek özel proses koşullarında kullanıldığı, diğer yarısının ise çevre şartlarında depolandığı düşünülürse, asetonun yarısı P5b, diğer yarısı ise P5c olarak beyan edilecektir.”

BEKRA Mevzuatına göre atıklarla ilgili olarak sadece maden işleme faaliyetlerinde tehlikeli maddelerin bulunduğu atık havuz ve barajlarına Yönetmelik hükümleri uygulanır. Bu durumda sadece maden atık havuzu ve barajları için bildirim yapılacaktır. Bunun dışında kalan tüm atıklar yönetmelikte kapsam dışında tutulmuştur. Atıklar, Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Yönetmeliğinde de istisna tutulmaktadır. Buna karşılık birinci paragrafta belirtilen atıklar, "Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik" kapsamındaki en yakın zararlılık kategorisi ya da adlandırılmış tehlikeli madde ile eşleştirilebiliyorsa BEKRA bildirimi yapılacaktır. En yakın zararlılık kategorisi ya da adlandırılmış tehlikeli madde ile eşleştirme yapılırken; 1. Öncelikle BEKRA kapsamında sınıflandırılacak olan maden atığının bileşiminin bilinmesi gerekmektedir. 2. Tehlikeli atık, içeriğinde bulunan tehlikeli maddelerin %konsantrasyon değerlerine bağlı olarak SEA yönetmeliğinde tanımlanan “karışımların sınıflandırılması” metodolojisi kullanılarak işletmeci tarafından sınıflandırılabilir. Yapılan sınıflandırma sonucu elde edilen H kodları değerlendirilerek, tehlikeli atığın BEKRA kapsamında kalması durumunda BEKRA Bildirim Sistemine bildirimi yapılır. 3. Sınıflandırma ayrıca, TÜBİTAK MAM ve Dokuz Eylül Üniversitesi Laboratuvarlarınca uygulanan Ek3B Analizi ile yapılabilir. Atığın analiz raporunda belirlenen H kodları BEKRA Mevzuatı kapsamına giriyorsa, BEKRA Bildirim sistemine bildirilir.

Hayır. BEKRA kapsamında kalan kuruluşlarda meydana gelen bir kazanın “Büyük endüstriyel kaza” olarak nitelendirilmesi için Yönetmeliğin Ek-6’sında yer alan kriterlerden en az birini karşılaması ve BEKRA Bildirim Sisteminde yer alan “Kaza raporlama” sekmesinde yer alan bilgilerin kazanın olmasını müteakip 60 gün içinde doldurulması gerekmektedir.

BEKRA Bildirimi yapılırken tehlikeli maddenin herhangi bir anda bulundurma ihtimali olan en yüksek değeri göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle tam dolu olarak kullanılmasalar dahi, tankların tam hacimleri bildirimde göz önüne alınmalıdır. Bununla birlikte güvenlik nedeni ile tam doldurulmayan küresel ve silindirik tanklarda ilgili standartlar referans gösterilerek kullanılabilir maksimum hacme denk gelen tonaj bildirilir.

Kuruluşta bulundurulan fuel oil “ağır fuel oil” ise adlandırılmış Madde listesi 34-ç kapsamında değerlendirilir. Ağır fuel oil değilse; bulundurulan tehlikelilik özelliğine göre kapsamda kalması durumuna göre bildirimi yapılır.

Yönetmelik EK-1 de bazı adlandırılmış maddelerin alt eşik değerinin olmaması, bu maddeler için alt seviye toplama kuralının işletilmemesi ve alt seviye hesabının yapılmaması anlamına gelmektedir. Bu tür maddeler için sadece üst seviye hesabı yapılacaktır.

Bildiriminiz ve yazılıma ilişkin sorularınız için bekradestek@csb.gov.tr adresine e-posta iletebilirsiniz.

Bekra Bildirim Sistemi içerisinde yer alan örnek toplama kuralından faydalanabilirsiniz. Ayrıca, aşağıda linkleri verilen uluslararası veri tabanlarını kullanarak (ECHA, GESTIS); - https://echa.europa.eu/information-on-chemicals/cl-inventory-database - http://gestis-en.itrust.de/nxt/gateway.dll/gestis_en/000000.xml?f=templates$fn=default.htm$vid=gestiseng:sdbeng$3.0 tehlikeli maddelere ilişkin ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz.

Evet; Biyogazla ilgili olarak BEKRA Yönetmeliği Ek-1 Notlar Bölümünde; Not 19: Saflaştırılmış ve zenginleştirilmiş biyogaz: Metan içeren ve maksimum % 1 oksijen içeren, doğal gaza eşdeğer bir kalite sağlamak amacıyla uygun standartlara göre saflaştırılmış ve zenginleştirilmiş biyogazlar; Ek-1, Bölüm 2, 18’inci girdide sınıflandırılır. İfadesi yer almaktadır. Bu bağlamda Biyogazın, Not 19 da yer alan koşulları sağlamak üzere, BEKRA Yönetmeliği Ek-1 Bölüm 2 / 18. Maddesi “sıvılaştırılmış alevlenir gazlar kategori 1 veya 2 (LPG dahil) ve doğalgaz (Bakınız not 19)” kapsamında bildirimi yapılmalıdır.